लिव्हिंग प्लॅनेट अहवाल 2022 मध्ये जागतिक वन्यजीव लोकसंख्येमध्ये प्रचंड घट झाल्याचे आढळून आले आहे.
महत्वाचे मुद्दे
• लिव्हिंग प्लॅनेट रिपोर्ट (Living Planet Report 2022) हा जागतिक वन्यजीव निधी आणि लंडनच्या प्राणीशास्त्र संस्थेचा संयुक्त प्रयत्न आहे.
• त्यानुसार, 1970 ते 2018 या काळात जागतिक वन्यजीव लोकसंख्येमध्ये 69% ने घट झाली आहे.
• याचा अर्थ असा नाही की जगभरातील 69 टक्के वैयक्तिक प्राणी कमी झाले आहेत.
• हा अहवाल प्राण्यांच्या विविध प्रजातींच्या लोकसंख्येच्या आकारमानातील बदलाची सरासरी करतो आणि गमावलेल्या जीवांची संख्या नाही.
• हे प्रत्येक प्राण्यांच्या लोकसंख्येतील घटच्या सापेक्ष आकाराचे मोजमाप करते.
• अहवालात 5,230 प्रजातींच्या अंदाजे 32,000 लोकसंख्येचे विश्लेषण केले आहे.
• जगभरातील वन्यजीवांच्या घटत्या लोकसंख्येचे सर्वसमावेशक चित्र प्रदान करण्याबरोबरच, लिव्हिंग प्लॅनेट अहवाल जैवविविधतेचे नुकसान आणि हवामान संकट या दोन स्वतंत्र समस्यांशी निगडित होण्याचे महत्त्व अधोरेखित करतो. या दोन मुद्द्यांमधील दुवा या अहवालात प्रथमच अधोरेखित करण्यात आला आहे.
• या अहवालानुसार, ऍमेझॉन रेनफॉरेस्टचे आयोजन करणाऱ्या लॅटिन अमेरिका आणि कॅरिबियन प्रदेशात 1970 ते 2018 या कालावधीत सर्वाधिक 94 टक्के वन्यजीवांची घट झाली आहे.
• याच कालावधीत आफ्रिकेत 66 टक्क्यांची दुसरी सर्वात मोठी घसरण नोंदवली गेली, त्यानंतर पॅसिफिक (55 टक्के) आहे.
• उत्तर अमेरिका आणि युरोपमध्ये निसर्गात कमी घट नोंदवली गेली, अनुक्रमे 20 टक्के आणि 18 टक्के घट झाली.
• स्थलीय कशेरुकांसमोरील प्रमुख धोके म्हणजे हवामान बदल, प्रदूषण, शेती, शिकार, वृक्षतोड आणि आक्रमक प्रजाती.
• पृष्ठवंशीय वन्यजीवांच्या लोकसंख्येतील घट मुख्यतः जगातील उष्णकटिबंधीय प्रदेशांमध्ये दिसून येते.
• गोड्या पाण्यातील प्रजातींची लोकसंख्या ८३ टक्क्यांनी घटली आहे. बहुतेक स्थलांतरित माशांच्या प्रजातींना अधिवासाचा ऱ्हास आणि स्थलांतरातील अडथळ्यांचा धोका आहे.
• गोड्या पाण्यातील परिसंस्था प्रामुख्याने मानवी लोकसंख्येच्या सान्निध्य, अतिमासेमारी, पाणी शोषून घेणे, प्रदूषण आणि जलमार्ग जोडणी तुटणे यामुळे धोक्यात आली आहे.
• पृष्ठवंशीय वन्यजीवांच्या लोकसंख्येतील घट मुख्यतः जगातील उष्णकटिबंधीय प्रदेशांमध्ये दिसून येते.
• गोड्या पाण्यातील प्रजातींची लोकसंख्या ८३ टक्क्यांनी घटली आहे. बहुतेक स्थलांतरित माशांच्या प्रजातींना अधिवासाचा ऱ्हास आणि स्थलांतरातील अडथळ्यांचा धोका आहे.
• गोड्या पाण्यातील परिसंस्था प्रामुख्याने मानवी लोकसंख्येच्या सान्निध्य, अतिमासेमारी, पाणी शोषून घेणे, प्रदूषण आणि जलमार्ग जोडणी तुटणे यामुळे धोक्यात आली आहे.
